چین، فرانسه، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده حق وتوی قطعنامه های شورای امنیت مندرج در منشور سازمان ملل را دارند – حقی که به دلیل نقش کلیدی آنها در ایجاد سازمان ملل به آنها اعطا شده است.
پس از تصویب قطعنامه با اجماع، هر گونه استفاده از این قبیل اکنون باعث تشکیل جلسه مجمع عمومی می شود که در آن همه اعضای سازمان ملل می توانند وتو را بررسی کرده و نظر بدهند.
این قطعنامه پس از آن صادر شد که روسیه یک روز پس از حمله به اوکراین از وتوی خود در شورا استفاده کرد و خواستار خروج بی قید و شرط از این کشور شد.
کریستین ویناوزر، سفیر لیختن اشتاین در سازمان ملل، به نمایندگی از 83 نویسنده مشترک، پروژه ای را با عنوان ارائه کرد. اختیار دائمی برای بحث در مجمع عمومی در صورت وتو در شورای امنیتبدون رای به تصویب رسید
این قطعنامه که بلافاصله لازم الاجرا می شود، در موارد استثنایی به کشورهای دارای حق وتو در فهرست سخنرانان در بحث بعدی مجمع عمومی اولویت داده و از این طریق از آنها دعوت می کند تا در مورد شرایط استفاده از حق وتو پاسخ دهند.
دلیلی برای عمل کردن
سفیر ویناوتر گفت که لیختن اشتاین بیش از دو سال پیش کار بر روی ابتکار بررسی وتو را با گروهی اصلی از دولت ها آغاز کرد، “از نگرانی فزاینده” این شورا “به طور فزاینده ای دشوار” شده است تا کار خود را مطابق با وظایفش در این کشور انجام دهد. طبق منشور سازمان ملل، “بیان واضح تر آن افزایش استفاده از حق وتو است.”
وی با اشاره به اینکه همه کشورهای عضو مسئولیت اصلی حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را به شورا سپردند و توافق کردند که از طرف آنها عمل کند، تاکید کرد: حق وتو با مسئولیت کار در جهت دستیابی به «اهداف و اصول منشور سازمان ملل متحد در هر زمان همراه است.“.
وی گفت: «بنابراین، ما معتقدیم زمانی که شورای امنیت نتواند مطابق وظایف و اختیارات این مجمع که در اساسنامه به ویژه در ماده 10 منعکس شده است، عمل کند، اعضا به طور کلی باید حق رأی داشته باشند».
ماده 10 بیان می‌دارد که مجمع می‌تواند درباره هر موضوع یا موضوعی در حدود منشور یا اختیارات و وظایف هر ارگانی که در آن پیش‌بینی شده است، بحث کند و به استثنای مواردی که در ماده 12 پیش‌بینی شده است، «می‌تواند به اعضای سازمان ملل توصیه‌هایی ارائه کند. یا به شورای امنیت، یا به هر دو در مورد چنین موضوعاتی یا موضوعاتی.»
تعهد به چندجانبه گرایی
سفیر لیختن اشتاین در معرفی این متن، آن را «بیان تعهد ما به چندجانبه گرایی با پیشرو بودن این سازمان و نهادهای اصلی آن» توصیف کرد و افزود: «هیچ‌گاه به اندازه امروز نیاز به چندجانبه‌گرایی مؤثر وجود نداشته است».
“و هرگز نیاز بیشتری به نوآوری برای ارائه نقش و صدای مرکزی برای سازمان ملل وجود نداشته است در این رابطه.”
پس از رایزنی‌ها و رایزنی‌های گسترده فردی و جمعی در گروه‌های دوجانبه و مختلف، وی توضیح داد که این متن ابتدا در 3 مارس برای کشورهای عضو ارسال شد و در 12 آوریل در دسترس عموم قرار گرفت.
در 19 آوریل، در قالب باز با مشارکت همه کشورهای ذینفع مورد بحث قرار گرفت که به اصلاح و بهبود آن کمک کرد.
به گفته سفیر، متن تصویب شده یک قطعنامه “ساده، از نظر حقوقی و از نظر سیاسی قابل توجه” است که استفاده از حق وتو را در آینده روشن می کند و به همه کشورهای عضو اجازه می دهد در این امر مشارکت کنند.